Sudaamabhaagyodaya

आ. ५7१
सुदामभाग्योदय.

>_>-::-८--“४४४८०->ा
हे काव्य,

कुंभकोण प्रांतांतील
तंडालम ग्रामस्थ
तंजावर महाराजाश्रित
कवि (१. हन १२ रळ
रा. रा. केंलासवासी ९५९९८
रामचंद्र बावाजी गांडेकर

यांणां रचिले;
तै
मुंबईत

“£ निर्णयसागर?' छापखान्यांत छापिले.

(याचे सर्व हक्क मालकाने आपणाकडे ठेविळे आहेत. )

श्रीमत्सुदामभाग्योदय.

हे पुस्तक,
श्रीमद्वागवताच्या दशमस्कंधांतील कथाभाग
घेऊन
परथमात्रेय गोज आश्वलायनसूत्र रामचंद्र बावाजी यांनीं महाराष्ट्र
मझाघेत गद्यपद्यात्मक रचिले आणि श्रीकुष्णपादारावेंदश्नमराय-
माणमानत्त महाराष्ट्रभाषाज्ञानसंपक्न गानप्रवीण आणि

श्रीहरिकथाधुरंधर असे जे साधु महाराज त्यांस
उपायन केलें असे.

£> (* ७6. 6

यापुस्तकांतील गद्यपद्यमसंख्येची
अनुक्रमणिका.

, शोक

आथी

. गोपीगीत ...
, सवाया

प द्‌ १९७

, दिंड्या
, लावण्या

ण 1
ना 8

क द्ड्क ७०१२५

क काल आडाडाडाडा

पदांची अनुकमणिका

स ह की

पदांचा आरंभ.

१

२२
२२

माधव गा रे मनुज्ञा अनृदिन मा० ॥ प्र ||
यज्नाविना देव करस फळतें ॥ पु० |...

मेटे कसा कमलापाते मजला भे०॥ प्रु० ॥
कंवि/ज्ञाइन कृष्णपतत्निध काय देइन त्या || ध० |...
कुदळ करो केजनाभ कु०॥ धु०॥ ...
राधापति राधापति राजीवाक्ष हरे ॥ धु०॥...
मदनमोहना मधुविदारणा ढृष्णा॥ प्र ॥ ...

कोण रे कंगाल तू कोठें जासी ठाक को० || प्र० ||...
महाराञराज श्रीमंत नी जी म० | प्र० ॥...

देव ठेला दयिये दारी येउनी ॥ परु ० ।|

देखिला दारीं देवें सुदामा ॥ दे०॥ प्रु० ॥...

झालो धन्य नगी भाजि मी तुब निरखोनि०॥ पु०॥
कवण गति मजञलागि कल्याण ढृष्णा क० | प्र० ||.
मदनजञनक शिणगार करी हो॥ पु०॥

सुदिन आजि सुदिन भाबि ॥ हरे सुरेशा ॥ पु ॥
काय वदवे श्रीगुरुकरुणा करिन तया नमना ॥ धु० |
काय न करिष्ती सांग हृष्णा का० || प्रु०९॥... ...
काय वदान्य हृष्ण दयानिधि ॥प्रु०॥

पहा हा काय झालें ॥ पु०९॥ ...

कतेप्रति काय वदार्बे ॥पु०॥ ...

श्रीपतिसख येत विम सपारिवार नगरा ॥ धु० ॥

सावध हा मम बलूमा सदय सुरेखरसंनिभा ॥ ध०।|

काय छृपाळ हरि कमलापति का०॥ धु० ॥

२४ भाग्यप्रभाकरोदय झाला | प्रु५॥| ... ... ...

॥ श्रीमत्सुदामभाग्योदयभ़ारंभः ॥

॥ श्होक ॥
॥ माठिनी |

गजवदन असे जो भक्तकल्याणकर्ता । पुरवाने सखवी_ इत्कामना
विप्हते! || मम मुखकमळे हा ग्रंथ निविप़तेने । बदचुनि.अतिह्षी
देव देवी दयेने ॥ १ ॥

|| सग्धरा ॥

शोभे हस्ती जियेच्या क्षणनमधुरतायक्त वीणाक्षमाला । ज्या
देवीचा प्रसाद प्रक्टुनि करितो जाणता अक्षमाला || अंबा चंद्रानना
जे घरि इतरकरीं अंकुशा पुस्तकाते | पुज्ञानंदप्रदा हो सचवानि म-
जला शारदा सत्पदात ॥ २ |

॥ भुजंगप्रयात ॥

करी धन्य जन्मा निजानुम्रहानें | अहंकार गाळोनि संवित्मदानें ॥
बर्‍या दाविता सत्पथा दीनबंधु । करो जो कृपा श्रीगरु ज्ञान-
सघु॥२॥

॥ आर्या--गीति ॥

आयोनंदन वाणी, सदुरूचरणांबुजत्रजा नमने ॥ करितों तिद्धि-
प्रतिभा, ज्ञानप्राप्यये लीयमान मनें ॥ १ ॥ तदुपारे इहपर-
सुखकर, हारेपदसरास्तेज भजेन सद्वावे ॥ चिरतरसचरितनिकरे
यद्विषयी मनुजचित्त लोभावे ॥ ९ ॥ श्रीपतिपदपंकेरुहषट्पद जे,
साघु तत्पदाब्जरजा ॥ धरितो सभक्ति शिरसा, ज्यांनीं त्यजिलें
गुणा तमा हिरजा॥३१॥

॥ पद॥१॥
| राग हमीरकल्याण आणि धनासरी ॥ आदिताल |
|| धाटी त्यागराजकृतींत || मान छेदा ॥ तनवाडनि ॥
माधव गारे मनुजञ्ञा अनुदिन मा० | धु ॥ साधुजना-

९

वन सारसलोचन साध्वतभेजन सदय सुगण रे ॥ अ० |
हारे सुखदाता हारि दुरिताते कारि नृप रंका करुणास्वांते | तुर-
वर किलर सिद्ध क्रषीश्वर पूजिति नरवर बुधवर तारे॥ १ ॥
इहपरसाधन इतर न ज्यासम जार्गि सहस्ता धन जय तुख
धाम ।॥ श्रीवाळपेविण सुलभ न जाण कां परचिंतन ' करि-
मिल शिणुन ॥ २९ ॥ मठ भर पोहे मरमथनमखी मिटक्या
देउनी "मैक्रीय खातां ॥ दीन कुचेला दिधला निपरुम बैभव
रामचंद्र बिभूत्तम | ३ ॥
॥ श्लोक |
॥ शादूळवि० ||
दीनोद्धारण कृष्णनाथकरूणा संपूर्ण वर्णावया । वक्ता शक्त .
सहस्त्रवक्र न जगीं ज्ञानी न जाणावया ॥ मी तो मानव अज्ञ होय
परि ही सौभाग्यदात्री कथा | होया सर्वे सखी यथामति कथं
वर्तन नोहे वृथा ॥ ४ ॥
॥ वसंततिलका ||
दोषज्ञ जाणुनि गुणागुण निश्चयाने । झाघी स्वकीय शिरता प्र-
थमास माने ॥ कंठीं दुजञे ल्पवि पूर्ण कृपा करोनी । जैसा महेश
विभु चंद्र विषा वरोनी ॥ ५ ॥
॥ आर्या--गोति ॥
ही मम कविता कन्या, वरिली प्रेम सुपात्ररसिकानें || पाळावी
खेहाने, विद्वजजनपूज्य बंधुलोकाने ॥ ४ ॥
॥ शअलाक ।॥।
॥ पंचचामर ||
दिली अपारं वेभवे दयाघने सुधामया । कथा इाकार्षिराज ती
कथी पुरा सुधामया ॥ परीक्षीति क्षितीश्वराप्रति प्रिये करोनियां ।
पुसे नमोनि जो स्वये स्एहा मनी धरोनियां ॥ ६ ॥
॥ खग्धरा ||
होता दारिद्यदोधे शिणत बहुपरी विप्र नामे सुदामा संसारीं

श्‌

कष्ट ज्याचे अतुल हारेतखा जो भजे सोख्यधामा ॥ मिक्षाले
काल «कंठी वतत दळकुटीमाजि भायोसुतांसीं । कोणाही त-
त्कुटुंबी पट धड न मिळे कोण देतो तयासी ॥ ७॥

॥ शादूलवि० ||
संध्यास्तानतपोजपादिनियर्मे श्रीकष्णसंकीतेने । भिक्षानाडन सात्विक
प्रकतिने निष्कृत्रिमे सन्मने ॥ विप्नोत्तंत कुचेलळ ताधु बरवी तो
ब्रझकर्म करी, । ज्याचे चित्त सखेद होय बुडतां दारिद्यरला-
करीं ॥ ८ ॥

॥ मालिनी |
अशान वततन जेथे अश्वहुंगासमान ।) शिव शिव शिव केंचा
अन्य सोख्यास मान |॥ अधन विकल वानी स्वीय जन्मश्रमाने ।
न सुख लव जयाला वांचुनीही क्रमाने | ९ ॥

॥ आयो--गीति |

माझा काका मामा, दादा हणतात लोक ध निकास | संबंधलेश
नसतां, धरानेयां मानसी घनीं कात ॥ ५ || विभव नसे तारे मलगे
हुणचारा च कारिति हो बाला | वदती दायाद असे, सहोदरा
आणि विसरती बाला ॥ ६ ॥ यद्यपि कृपण करूपी, निरक्षरी पातकी
कुजाति धनी ॥ ह्मणती ह्मा कर्ण स्मर, वाचस्पति धन्य मान्य तं-
चि जनी. ॥ ७ ॥ यद्यापे उदार सुंदर, पंडित सुचरित कलीन दीन
ननीं ॥ वदती तदितर याते, रमती नर सर्व अ्थवडूजनी ॥ ८ ॥
॥ शलोक ॥
॥ मालिनी ||
अविहित धनिकानें बोलतां होय होय । हमणुनि हलविताती लोक
माना सकाय ॥ अधन विहित सांगे यास धिक्कारिताती । करूनि
अति कुतको पक्ष तो स्थापिताती ॥ १० ॥
॥ आर्या--गीति ॥
समजाते उपक्रार मनी, केला अपकार सवेथा धनिर्के | दोनळू-
तोपकृतीते, नाठाबेती नुमजतीच लोक निके ॥ ९ ॥ धनिकळतन्या-

४

याचा, न करिति उच्चार मबुज धाकांहीं ॥ आरोपितात दोषा, सह जद-
रिद्रावरी वृथा कांहीं ॥| १० ॥ न कळत निरवधि सकते, धनबंताचे
गळां बळे पडती ॥ घर पुसत येउनीयां, धनहीना पातके स्वयं ज-
डती ॥ ११ ॥ ञिकडे धन तिकडे सख सुकत यशो भक्ति मक्ति
नांदतसे ॥ जिकडे दारिद्य वते, तादेतर तिकडे सदैव वाढतते ॥
|| १२९ ॥ ( येथे प्रथम पदी चरण दुसरा इहपरसाधन इतर न
ज्यासम० गावून नामसंकोर्तन करणे)
॥ श्लॉक |
। शिखरिणी ॥
कुचलाचा कांता सुगुणानेळ्या सत्कुलसती । स्वघर्माचारांही
निखिलञजगतीमाजि लसती ॥ करी श्रद्धाभावं अनवरत सेवा स्वप-
तिची | ढळेना केव्हांही सुदढ मति य़ा पुण्यवातेंची | ११ ॥
सुदामा माध्यान्ही प्रातेदिवसत भिक्षान मिळवी । परेनाहो ते
ह पारे पतिस साध्वी न कळवी ॥ उगी वाटी बालांप्रति समति
आतृप्ति पतिला | उरे ते जेवोनी मग उरावि रात्रीस विमला ॥१२॥
॥ इंद्रवज्ञा ||
नाजावली साहुने दैन्यबाधा । नाया हणे ठी सुखभोग ताथा 1।
आधार तो. श्रीयदुनंदनाचा । आहे तुझा आश्रितचंदनाचा ॥
॥ १२ ॥ ज्यांच्या असे हो नवनीत हातीं | चिंता तयां काय घतार्थ
चित्ता ॥ याही खय यत्न परी करावा | सिद्धिपदाता इदयी
धरावा ॥ १४
॥ पद॥२॥
|| राग धनासरी ।। ताळ बिंदी ||
॥ धाटी-रघुवरा परतीर पाववि रे ||
यह्लाविना देव कसे फळते ॥ प्र० ॥ झांकनि बसल्या. ब-
दन उगाची पोट कर्से भरते ॥ १ ॥ वेदार्य पढल्या वांचुनि
इश्वरल्प कते कळतं ॥ २९ ॥ आत्मविचारा केळ नसता
चित्त कसे वळते ॥ ३ ॥ रामचंद्र प्रभू कारेल सुकारुण्या
काय अझांबरते ॥ ४ ॥ ।

८

॥ शहोक ॥
॥ मालिनी ॥
यदुपाते सुखदाता नाथ नो द्वारकेचा | अभयवरद जाणा
सजञनोद्वारकेचा ॥ निजतसख ह्मणतां जा याकडे शीप्र कांता ।
स्वकुशळ कळवा नी तो हरी सर्व चिंता ॥ १५ ||
| खग्धरा |।
सालालक्ष्मावराचा प्रिसख ह्मणतां ही मला लाज़ वाठे ।
लोकीं दारिद्य केचे श्रितसुरतरू तो नायका ज्यास भेटे.॥ ज्याने
किंचित्कठाक्ष सहज निरखितां होति मेरू तणाचे । या श्रोमद्वासुदेवा
झडकारे कळवा कष्ट जे आपणाचे | १६ ॥
॥ गोपीगाीत ||
|] शळूकामदा |
बदुनियां अते वाक्य कामिनी । मदुतनलळता मंजुभाविणी |
निरखिते हळूं नायकानना । हरिणलोचना हास्पकानना ॥ १ ॥

तदुपरी वदे तापसोक्तम । विदितधम जो विप्रसत्तम ॥ पारिस
गोष्ट ही प्राणवछुभे । कारे विचार तू कांचनप्रभे ॥२॥
॥ शोक ॥
]] मंदाक्रांता ||
द्याया ध्याया तिलाहे नव्हती शक्ति जो वासुदेवा । बाल्यामाजी
बहु अवडली नायिके मत्कसेवा ॥ राजा झाल्यावरे मज पहा न स्मरे
तो मुरारी । जावे कैसं जळजनयने म्या स्वये या पुढारी ॥ १७॥
कांते कृष्णा कळावे ह्मणती कष्ट तूं कंजनेत्रि । सर्वेज्ञाला अविदित
असे कोणते हेमगान्रि ॥ जागा निद्रा. दिसावे कप्ठे जो कसा तो
करावा | साध्यासाध्या विवरूनि बुंधे यत्न भेंगीकरावा | १८॥
॥ शार्दूलवि० ||
देणारा तारे तो दिलाच असता आह्ांस नोपेक्षिता ।.दीनोद्धा-
रण काय दुष्कर असे लक्ष्मीवरा भक्षिता ॥ आशेने तुज बायकोस |

ष्ट

नुमजे पारध जै कां खरं । स्वीयाला धन मागणे परिस हं भिक्षान
माझे बरं ॥ १९ ॥
क ॥ दिंडी ॥
अथवंताची सोयरीक लोकीं, सवे लटिकी हं अनुभवे विलो-
काँ ॥ भाग्यवंताचे बंघु भाग्यवंत, धरा येतां या झणति राब पंत
॥. १ ॥ दीन देखोनी मान परतवीती, दानशंकेने धरूनि मनीं
भोती ॥ भागतां कांहीं या न याचकांनीं, बोलतां ही त॑ दिरेना-
च कानीं॥२॥
॥ छहोक |
॥ मालिनी ॥
तंव निजपतिवाक्‍्यव्याकुला पद्मपाणी । नसनि पद करांही
बोलिली कौरवाणी ॥ यदुपतिवरि कांहीं दोष नाहीं विचार । न-
मवि अझुनि तुझां पाप ञञ॑ भूत वारे॥ २० ॥
॥ वसंततिलका ||
प्ारब्ध दुष्ट हणतां अमुचे खरें तं । प्राणेश्वररा खचित गोष्ट
मनीं घरीते ॥ नाहीं तरी हरिसुदर्शन मानना कां | जेणे सुटे दुरित
दैन्य समस्त लोकां ॥ २१ ॥ ज्याची असे गरज तोचि सुनम्र व्हावा ॥
दात्यासवे समपणा न कदा धरावा ॥ सर्वज्ञ कृष्ण भगवान्‌ जगदं-
तरात्मा प्रापंचिकानुगुण दावि मनुष्यधर्मा ॥ २२ ॥
| उपेंद्रवल्ञा |
नमा गड्याच्या पदपंकजञञाते | न मागणारा धन केवि येते ॥
भ्रमप्रमादे भकलूं नका हो | क्रमाउसंधान करा सुखे हो ॥ २१ ॥
_-_ ॥ लावणी ॥ १ ॥
॥ धाटी-नकोरे हमीर हृ थांब सख्या ० || ।
चला लवकरी प्रयत्नावरी परिसुनि माझी मातअरी ॥ दारिद्याने
फाडुनि खातां कोठुनि आली मातबरी ॥ शु० ॥ कृष्णाची मेहुणी
प्रसन्ना झेडाने नाना विध गांजी ॥ तुटे कदा हो पाब पोटभर भि-
क्षानाची ही कांजी ॥ स्वप्नींदोखळ न दोखली हो बाळी बुगडी

७9

सेतारीं || चोळ्या लुगडी अजीणेती म्या पावे केव्हां कंसारी । छं०].
या लॉबति घांदी पडी जिवलगा हो ॥ कसि ल्पटं मी या कठी
जि० ॥ मि० मान झांकणे दुष्कर झाले सुटली हुडदुड परोपरी ॥१॥
पणकुटींत. न अटक पाउसा दिनकर हिमकर किरणास ॥ धरा
त्वरेने संपत्तिप्रद विभूत्तमाचे चरणास ।॥ मण्मयपात्राविना नसे गति
पाक कराया निकेतर्ना | तं ही गळके कपाळ फुटके खोचना कसे
स्वीयमनीं ॥ छ० ॥ तसुखलेझ नत्ते लेकरा प्रियकरा.हो. ॥ भ-
लती न योजना करा प्रि» ॥ मि० दिवस उगावल्या मुल भुकेने
सुकोनि पडती महीवरी ॥ २ ॥ सरोबरीच्या स्त्रिया नांदती संपत्तीने
सुखी जनी ॥ करिति सोहळे नानाविध या हर्षमरानं दिनरजनीं ॥
छेउनियां नवरल्लभूषणे नेसान मोलागळ वसने ।॥ फिरती यांचा मं-
जीर्वाने लाजांवे अमुची सदा मने ॥ छं ॥ घिशग्जिणे दरिद्रांचं
नायका हो ॥ लोकांत निंद्य साचे ना ॥ मि० ॥ सदैव आह्मां
निरखुनि करिती हास जाणिजे निजांतरीं ॥ ३ ॥ भीक मागतां जन्म
जरी हे गेलें तरि मग अनुभवणे | किवा कामित सुख सांगा जी वि-
चार आधीं हा करणें ।॥ बालजनाचे ञन्मकष्ट हे दुःसह केव्हां तारे
सरणे ॥ केव्हां लोकांसमोर आहल्ली सभाग्य होउनि तारे फिरणे ॥छं०]

धनधान्य कनकवसने वलभा हो ॥ अतिमान्य दिव्यभवने
व० | मि० कृष्ण कृपेने लाभनि नांद केव्हां आह्यी नपापरी || ४ |
॥ “झाक |
॥ मदाक्रांता ||

बाणीबाणीं हणुनि पांतिला या परी पक्षपाणी | पाणी आणी
नयनयुगुळा ती सती दीनवाणी ॥ मानी ज्ञानी द्विज दुखवली मा-
निनी ही श्लमांनीं | पल्ली यल्ली सुखविन ह्मणे पुणे मी बैभबांनीं ॥२४॥

॥ आर्यो--गोति ॥

कवळुनि करयुगलाने कुचेल निजकामिनीस समजावी ॥ कांते
शिंता न करीं, हारेकरुणेने मनोव्यथा नावी ॥ १३ ॥ पारि मी प्र
यत्न कारेतो अदृष्ट तुझे कसं असे न कळे ॥ जरि हा स॒खकॉल तरी.

ट्र

अमुर्चे कुळदैव कोमलांगे फळे ॥ १४ ॥ निश्चय हा समज जगी,
खरा जरी वासुदेव देव सति ॥ दर्शनमात्रे दायिते, आहां शोख्ये
करोनि दे वत्ताते ॥ १५ ॥
॥ पद॒॥३॥
॥| राग तोढी || आदिताळ |
॥ धाटी- रामरामा मनमे ब० ||
भेटे कसा कमला पाति मजला ॥ प्रु० ॥ कमलनाम कम-
ळाक्ष 'विभल महाभाग्यवानू धरणीशञ दोनाला ॥ १ ॥ ज्पा-
स्तव रानी सुर तापत तपतो ब्रह्मादिक भजतात जयाला
॥| रे ॥. परम दैन्ये चिरकाळ जगतीं संसार हा करुनी
शिण झाला ॥ ३ ॥ कामपिता तो कमनीयतनू श्रीरामचंद्र प्रभु
य़ा पातेताला ॥ ४ ॥
॥ श्लोक ॥
|| शादलवि० ||
नेती कोण नृपालकाजवळ या दारिद्यदु:खाकुला । नातां दाट
बळे भटावळि कसी सोडील दैवा मला | वौराग्रेसर राखितील ह
रिच्या वाड्यापुढे निश्चये | जाने केवि धजोनि सांग तिकडे आज्ञि-
विना निभये ॥ २९५ |
|| इंद्रव्ञा ||
कांही अत्तो जञाउनियां पहातो | अयलल मी यावारे शौत्र
येतो ॥ कांते वसावे घारिं जाम्रतेनं। होऊं सुखी श्रीहरेच्या कपेनें ॥२६॥
॥ शादूलबि० ||
न्याया काय असे घरीं वद सले श्रीळष्णतंदर्वांना । जेणें होय
विभुप्रहथे बरवी आह्यांस संभावना ॥ नाथा सुंदरसी मनोज्ञ बसते
ही बालरलावाळी | घालाया हरिच्या गळां त्वारेत न्या तन्मानसाते
बळी ॥ २७ | |
॥ भायो-न्न्गोति॥
जावे न रिक्तहस्ते, प्रभुगुरुनृपदेवदशीना ललूने ॥ भावे द्यावे कांही,
तकळ॒हे तो. एक कृष्ण मृगनयनं ॥ १६ ॥

९

'पद॥१४॥
|| राग कापी || त्रिपुट ताळ ||
॥ धाटी-द्यांग पोगलि यदुप नहिंगे यवुको> ॥
केवि नाईन कृष्णतनिध काय देइन याप्रते ॥ प० ॥ दे-
वकीसुत दे सुखें क्षितिदेव मी अनुपायन ॥ अ० ॥ वलभभे घरिं वि-
भुत्त कांहीं न फुळतारसलोचने ॥ अल्पदाने हर्षतो अहितल्प.
आश्रितचंदन ॥ १ ॥ बहुदिसांवारे बाल्यमित्र मी पाहुं..ज्ञाय तरी
हरी ॥ बाहुजेश्वर बदल कीं दे कांहि जे मज आणिले ॥ २. ॥
वारिजाक्ष अपारवेभव ह्वारकापुरपालक ॥ सारसोडूवसंभतांध्ि

क्षीरसिधुसुतावर ॥ ३ ॥ सोमवंशज श्यामसुंदर नामकीतन
तष्ट जो ॥ कामजनक कामपूरक रामचंद्र विभूकडे ॥ ४ ॥

॥ शहोक ॥

॥ मंदाक्रांत ||

कांही बाहीं सुमुखि भवनी सांपडे नीट पाहीं । नाहीं नाही झ-
णसि समयीं लोकरी आण कांहीं | विंताक्रांता परिसुनि अस्ते वाक्य
ते विप्रकांता । अंतःप्रांता हुडकुनि वदे आणि पूर्या निझ्यांता । २८ ॥

| ॥ वसंतति> |

ज्ञे ज्ञे पदार्थ सहसा न मिळेत कांता । स्वमीदि कृष्णनगरीं हुडकूं
पहातां ॥ ते सवेही स्वसदनीं भरलेत आतां | ज्ञे पाहिजेत झणि-
न्या मग काय चिंता ॥ ९९ ]॥

॥ पृथ्वो ||

बरें परतले प्रिये वय तुला पुरे मस्करी । पुरेल निजकामना
झडकरीं जसी तूं करी ॥ घरांत नसले तरी सुसमर्या तटे कार्य का |
दिणोनि उसणे तरी मिळविती जगीं बायका ॥ १० |

॥ द्रुतविलंबित |

परित्ततां पतिवाक्य निघे सती । त्वरित- जाय सखीसदनाप्रति ॥
मार्न झणे उतणे पण मागणें | परम दीन जनास अते उणे ॥३१॥
निरखितां अघना भय वानिती । प्रथम तो न तयासह बोलती ॥ लि-

१०

गटुनी कण य़ांप्रति मागतां करिति कार्यविचार न भागतां ॥
॥ १९ ॥ करुनि चिंतन हे ससखीस ती | हुडकितां सदद्वा नि-
रखी सती ॥ कळवि कामित तीप्रति कामिनी । चुकुर होडनियां
द्विनभामिनी ॥ ३३ ॥
॥ भायी--गीति ॥
जाणुनि समय तिने मग, दिधले ईच्या करांत एथुकांत ॥ यांविण
तीच्या सदनी, नव्हते झणवोनि अन्य निमहाते ॥ १७ ॥
॥ श्लोक ॥
| मालिनी |
लगबग ललना ते धांवली घेउनीयां । एथुक पततिकडे तें मोदिता
होउनीयां || गडिन मज दिली हो ही ह्मणे दिव्य पोहे । द्विज नि-
रखुनि तीते हषासंधूंत पोहे ॥ ३६ ॥
॥ भंदाक्रांता ||
बांधावे म्यां वद सुवचने हे कझ्ार्माज पोहे । न्याया हाती
नलिननयने सवथा योग्य नोहे ॥ ऐसा बोले द्विज तंव तिने आ-
णिली एक चिंधी । घांदो तीच्या लपटुनि करं तीव्र तीमाजि
बांधी ॥ २१७ ॥
॥ आर्यो---गीति॥

गांठोडी एथुकांची, घेउनियां शीघ्र विप्र बगलेस ॥ येतो जाकान
हणे, आतां मी द्वारकेस विमलेस ॥ १८ ॥ मंगलकारक माधव
सगमसाम्राज्यलाभ पतिला हो ॥ तुंगपदीं बसवो सुर, पंगव साध्वी
झणे स्वसुख लाहो ॥ १९ ॥

पद॥५॥
॥ राग कानड| || आदिताळ ||
॥ धाटी-सुखीयवरो रामनाम सु ||
कुशल करो कंजनाभ ॥ प० ॥ इाशधरमौोळितुद्दद हरे
ददामुखादि खलदानववेरी ॥ अ० ॥ भक्तजनावन भवविमो-

११

न मुक्तिसोरख्यप्रद मुरहरशोरी ॥ पक्षीवाहन पत्नगशयन
रक्षित भुवन |। रामचंद्र प्रभ ॥ १ ॥
॥ दिंडी ॥
द्वारकेचा तो धर्स्सने मार्ग चाले, तया निघतांची भव्य हकन
झाले | वामभागीं पें उभय गरुड गेले, विप्र दोघे ह्यापुढे पूज्य
आले ॥ २ ॥
॥ श्लोक ॥
; ॥ मालिनी || |
घण घण घण घंटा वाजल्या देवळाच्या | दण दण दण तोफा ऐ-
किल्या उत्सवाच्या || सजलकल्झा योषा पातली सव्य आयी |
झणत मम शिझ्यो मी मागसी तेचि देयीं ॥ ३६ ॥ द्विज निरखत
चाळे एकटा शूद्र आला | तदुपरि उजवा यया चांगला काक झाला ॥
मग लगबग धांवे वामभागीं कुरंगी। शुकपिकमुख पक्षी कूजती
पंचरंगी ॥ ३७ ॥
॥ भार्या--गीति॥
भारद्वाज द्विजही, द्विज निरखी घांवतां सनयनांही ॥ डावेकडे
तदा तो, हर्षे अयंत दिव्यशकुनांही ॥ २० ||
॥ श्लोक ॥
॥ वसंतति० ||
होती मला शकुन चांग परोपरीचे | होईन पात्र सळपेस हणे
हराच ॥ ह्‌ भातत कुडलसूचक रम्य साचे | वांछत्त पूणे कारेती
मम मानसाचे ॥ ३८ ॥ |
॥ आया---गीति ॥
कृष्णध्यानपरायण तद्रुणगण, गात चालिला भावें ॥ ज्याचे
कामित हे की, हारेदर्शनसौर्य शीप्र लाभावे ॥ ९१ ।।| नग नद
कासार नद्या, तरूसंचय विविध निरखिले वाटे ॥ नानाविहग मृग

१२

हो, पथ दुर्गम सान या द्विजा वाठे ॥ २९२ ॥ कृष्णामततपताला,
बाधी कां क्षत्तषार्ते विप्ताला ॥ काय करील खगेश्वर, रिपधक विष्ण-
तल्पभुजगाला ॥ ९३ ।॥
॥पद॥६॥
॥ राग यपुनाकल्याणी || ताल रूपक ||
|| नारायण नारायणा जयगो पा3 ||

राधापाते राघार्पात राजीवाक्ष हरे ॥ भु» ॥ धतकोस्तुभ

वनमाळी दर्शितबहुविधलीला ॥ गोपालकवरबाला क-
ल्पितकपटसुजञाला ॥ १ ॥ तिलकतुशोभितफाला धृतकां-
चनमयचेला ॥ खगवाहन घननीला गेयसुगुणगणझ्ीला

॥ ९ ॥ नवपलूवनेभचरणा नलिनोडूवमुखशरणा. ॥ मंदररी-
लोद्धरणा करुणापूरितनयना ॥ ३ ॥ आशभ्तितजनमंदारा गो-
कुळनगरविहारा ॥ देवा धीरोदारा दंन दे सकमारा ॥ ४ ॥
( एथे नामसंकोतंन करणे ॥)
॥ दिंडी ॥
असा लागे हो ध्यास माधवाचा, पथथी गर्जे श्रीकृष्णनाम
वाचा ॥ मार्ग लंघोनी द्वारकापुराचा, निकट आळा तो विप्र शीध्र
सांचा | ४ |
॥ गोपीग्रीत ॥
॥ शुदकामदा |
देखिळीं तदा रम्य काननें । वार्णिती तया कोण आनने ।॥ नंद-
नापरी भातती खरी । हर्षला बरा विप्र अंतरी ॥ ३ ॥ करत स-
मग्र ही राहती सदा | उपवनीं उणें काय या सदा ॥ पाथेक तो

४.

श्रमा विस्मरे तदा ॥ निरखुनी वना प्राणिहषंदा ॥ ४ ॥

॥ सवायी ॥
1 मदिरा ॥
शोभति साळ महोजत ताळ पलाझञ विझाळ कपित्य रसाळ |

आणि तमाला वटामलकादिक पुष्पफलान्वित जंबु रसाळ | दा-

१२

डिम बिल्व लवंग शमी कदळी लिकुचादिक निस्तुळ साळ ॥ पा-
हत पाहत चाळतसे द्विज आणिक उत्तम चांगट वेळ ॥ १ ॥

॥ स्लाक॥

॥ शार्दूळवि० |
द्राक्षांचे घड लोबती तरुलता फांपावल्या साजती | खर्जरादिक
घोस घोस लवती ज्ञे मानसाकाषिती ॥ वेळाचे मदु वेळ तो. उपवनीं
पुष्पा फलीं दाटले । सारे वृक्ष तसेंचि अन्य बरवे नानापरी
शोभले | ३९ ॥

॥ आर्या---गीति॥

करवीर कुंद चंपक, सुंदर मंदार केतकी जाजी ॥ शोभे वासंती
व्या, वनांत नवमछिकादि सुमराजी | २४ ॥

॥ श्लोक ॥ *
|| मालिनी ||
धुमुधुमित बरा ये वास साऱ्या सुमांचा । जंयिजुंयि विपिनीं या
नाद इंदिंदिरांचा | झळझळ नळ वाहे मध्यमध्ये झऱ्याने । हळं-
हळुं झडती यामाजि पुष्पे क्रमाने ॥ ४० |
॥ पृथ्वी ||
पराग सांलिलावरी पसरुनी तया झांकिती । तयांत कुसुमावळी अ-
लिंगणासवे वाहती ॥ हळंहळं जलामधं जलळजबालही पोहती । तदा
उभयकाठसा ल्यु तरग हेलावती ॥ ४१ ॥ पयोमधुरता स्वयेच ब-
रवी असे यावरी । गळोनि मकरंदही मितळतां चढे ती बरी ॥ प्रश
सूसतति लाविती सरस आपुला वास य़ा । कचेल निरखोनियां
नवल वारनि या वाहत्या | ४२ ॥
॥ मणिगुणनिकर ||
नवसरसिजञततिसहित कमलिनी | क्रत पद वन कारे सरस कुमु-
दिनी ॥ कमल्जरथखग वसाते विरमुनी । प्रियकर झणउनि फिराति
सुर माने ॥ ४३ ॥

११

॥ सवाद ॥.
॥ मदिरा ।॥;
सारस कोक 'वकोर मयूर सदार विद्दार सुखे कारेताती | नाचति
कूजञजति साजति भवारे आणि तरूबरिही उडताती ॥ घालिति लाख
किव्येक नभी क्षण ठाकुनि भोर्वात खळाति पक्षी । मार्नुन कौतुक,
केवळ तो ह्रिज विस्मित होउडनियां तंव लक्षी ॥ २ ||

॥ सहोक ॥
|| शा्दूलवि० ||
गाती कृष्णगुणोध सुस्वरभरे कांतासवे कोकिला । प्रेमाने शुक-
शारिका सततही तो विप्र त॑ऐकिला ॥ वानावे किति म्यां हणे
नवल हीं भाग्याथिलीं पांखरे | यांचें कवल धघन्यधन्यांचे ञजिणे लोकां
असं हा खर ॥| ४४ ॥ |

॥ पद॒ ॥ ७ |
॥ शुकशारिक्राकाकिलगायन ||
.॥ राग अनेक ।। रूपकताळ ||
|| धाटो-सुजनजीवना सुगुणभूषण! ||
मदनमोहना मधुविदारणा ।॥ कृष्णा ॥ प० ॥) मदितसज्ञना
तमुराविनाशहना 1 उदितारुणचरणांबूज उरगमर्दैना ॥ कृष्णा
अ० |॥ कांमलांग मंघनोल गांपालबाला | सोमोपमानन सशील
सुरनुतलाला| || काम्यमांक्षदायक कन्पपादपा रम्यकटिलमदकतळ ॥
र[नचद्ररजना ॥ १ ॥

॥ श्लोक ॥
॥ वसंततिलका !।
नोहेत हे खग विहंगमवेषधारी । गंधर्व किलर मुनीश्वर दान-
वारी ॥ नाहीतरी सुभगवडूजनानुराक्ते |. कोठोनि यांस घडली
अत्तमान भक्ति ॥ ४५९ ॥
| ॥. मालिनी |
भुजग नकुल तेथे फार अन्योन्यभावे । वसाति विसरुनीयां वेर

१६

साधुस्वभावे ॥ मगपतिसह सारीं तावजें खेळताती | अघाटेत घटना
ही इश्ुराज्ञत हाती ॥ ४६ ॥

॥ संवायी ॥
|| अम्रृतध्वनि ||
कंठीरवाश्वकस्शादलघष्टिताते संचार फार कारिती । गायी गरे
हॉरेण याही कदापि भय नाहीं मनांत धरिती. ॥ सेबोनियां सतृण
पोषींनियां सलिल होवोने ठप्त रमती । सारी मगे बनबिह्ारी असा
तरूलतेला कदा न शिवती ॥ ३ ॥
॥ शलाक ॥
॥ भुजंगप्रयात ॥
नदी देखिली चांगली त्या द्विजाने । दुजी जान्हवी वानिळी तीच
ज्यानं ॥ नियेमाजि पंकेरूहादि प्रसूने । बरी साजती षट्पदांदीं
नवीने- १ ४७ ॥
_ ॥ आर्या--गीति |
तत्तटमनोज्ञतेने, मोहुनियां विप़ तो उभा राही ॥ नानाजातीय
असे, लवती तरु सुफल्पुष्पभारांही ॥ २५ ॥
॥ श्लॉक ॥
| मालिनी ॥
सलिल विमळ ऐसं या. नदीमाजि नोहे । विहग मग सखाने से
वतां विप़ पाहे ॥ कुशकुसुमभराने दाटले कांठ दोनी । धवलित
छसती हा रम्यस भुरुहांनी ॥ ४८ ॥ स्फटिकमणिगणांच्या रम्य
सांपान-पक्ती । तठघटित अज्ञा या पैल जाऊं न देती ॥ कनक-
रजतशाला शोभती हो विशाला । पथिकशिण दराया अन्य वांछा
कशाला ॥| ४९ ॥
१] वैशस्थ ।॥|
नदीतटाची रमणीयता असी । तदीयचित्ता सखवी बरीतसी ।॥
करावया तो स्लपनादिका तदा | कुचेल गुंते धरूनी मनीं मुदा ॥५ ०॥

१६

॥ भुजंगप्रयात !| |
कारे ख्लानसंध्यादिक ब्रह्मकमो.। हारे €्यानसंयुक्त तो युक्तवमो ॥
बरा मानसी कृष्ण पूजी नमोनी । वनी देखिल्या तोयपुष्पीं
फलांनीं ॥ ५१ ॥ |
॥ भायो--गीति ॥
त्यावरि निघतां विप्रे, तळसीवन देखिल मनोहरसं ॥ कृष्णापण
कारि यात, नाहांने भगवत्पदाब्ज मोहरतते ॥ २६ ॥
॥ शलोक ॥
॥ शादूलवि० ||
चाळे पेल कुचेळ तीत्रगतिने ता. देखिली द्वारका । विदुत्पुंनस-
मान जी झळकली ती सळनोद्धारका ॥ जीचीं कांचनगोपुरे सरशि-
खरे प्रद्योतनस्यंदना । द्योमार्गा हटकोनि कौ तटाविती ह॑ भाढळे
लोचना ॥ ५२ | |

“टं

॥ मालिनी ||
द्विजवर नाराच्या गोपुरा हात जोडी । हारि हारे हारे ऐसें
नाम वाचे न सोडी ॥ नमन तुज ह्मणे श्रीकष्ण कंजायताक्षा ।
श्रितजनसुरवक्षा श्रीपते सत्कटाक्षा ॥ ५३ ॥ द्विज हळंहळं आला
गोपुरद्वारदेश्ाा | निरखित मणिशाला ध्यात तो इंदिरेशा ।| सलिल-
भरित ऐझा भोवया खंदकाते | कनकरजतकृप्ता हुंखलाबंधकाते ॥५४॥
॥ आरया---गीति ।।
तदुपारे कुचेलनामा, ह्विजोत्तम द्वारकेत शिरला हो ॥ पाहे
नगरातिशया, तेणे या कां न हषभर लाहो |॥ ९२७]
॥ ढावणी ॥२॥
॥ धाटो-इंदुवदून मीनचक्षु तळपती ॥
सुंदरसी दिक्कमुदकोमुदी कुत्रेरनगरापरी ॥ देखिळी बरी द्वार-
कापुरी पु० ॥ पुष्पराग गोमेंदहिऱ्याचे मरकत मुक्तामणि ।॥ गणाचे
साल लसति कोंदणी ॥ मधेमधे बहु बुरूज साजती रंगदार नवख-

१७

णीं ॥ शारिकाशुकपिकपक्षीगणी ॥ अलंगावरी तोफ सजविले
चांगट यंत्री जनीं ॥ चतर ज्ञ केवळ समरांगणीं ॥ छं० ॥ रणक-
केश ऐते थोर दिपायी फार ॥ कारं खड घेऊनी फिरती जोरावार ॥
धरि दाठ सावली ज्यांवर तरुूचा वार ॥ मि० ॥ रक्षिति लक्षावाधे
सेनेसह पुरद्वार यापरी ॥ दे० ॥ १ ॥ राजबिदी अतिविशाल निमेल
अश्या फार साजती ॥ जयांची घरें गगन बोलती सातपांचनव-
खणी माहड्या रल्लखचित झळकत्ती ॥ कवाडे अरश्ांची शोभती ॥
कोसकोपभर सदनपक्ति या सरळ फार विलसती ॥ जनांची लो
चनांत निवविता ॥ छं० | प्रतिगह्दी वाजती वोणा ताल .मदंग ||
परिसोनि बिदीचे होती हो जन दंग ॥ आबालवृद्ध पेंगाती हो
श्रीरंग ॥ मि० ॥ जिकडेतिकडे नाच रंग बहुतरत होय यापरी
॥ दे० ॥ २ ॥ बिदोमधे या सदेव संदर नरनारी वागती ॥ मखीं
श्रीकष्णनाम गर्जती ॥ सुर. किनर गंभवे अप्तरा असे पोर भासती ||
जयांचे लावण्यास न मिती ॥ जिकडेतिकडे दिसति कूप सर रूंद
रुंद वाहती ॥ कालवे नद्या याद पोहती ॥ छं० ॥ द्विज सारे करिती
तेथे संध्याज्ान ॥ गञजञ धोटक गायींचे थर शंबरपान ॥ जप पञञन
कोणी करिताती श्रुृतिगान ॥ मि० ॥ यक्तभीति जन सर्वे नांदती
पुण्यवतो भूवरी ॥ दे० ॥ ३ ॥ नुपभवनाचे विभववणेनीं शेष मूक
जाहला ॥ जयाची निरूपम लक्ष्मीकळा ॥ स्वणेरौप्यनवरल्लकोडा
तो केवळ उंचावला |. ज्यापुढे धनदाचा लाजला ॥ अगणित पशा
गज हय रथ शिबिका अंबाऱ्या चांगल्या ॥ तशाची होद्यांच्या तति
भल्या ॥ छं० ॥ यद्वारी राखिति विधिमुख सुरमुनिजाळ ॥ वैकुंठ
किंवा केलास गमे तेजाळ ॥ जीमाजि नांदतो कृष्ण त्रिभुवनपाल
॥|मि०॥ रामचंद्र विभु राजधानि ती रम्याकृति यापरी ॥दे०॥ ४ ॥
॥ श्लोक ॥
॥ शिखरिणी ।

हञारीचे दारा निरखित पुराश्व्य बरंबे ॥ सुदामा आला जं बहुत
भरले वाद्य सुरवे ॥ तया माजी कोणी नटविति त्रंगा फिरविति । म-
हा चातुयोने विधविध जयांच्या द्रुतगाते ॥ ५५ ॥ गजा फेरे घेती

१८

बत्तविति विनोदे गजपति । रणाभ्यासी एकावारे वरिवरी अन्य ट.
पती ॥ रथा वोढूं अश्वद्विरदवृषभांते शिकविती । शिपायांचे, नाना
थर समरमार्गात रमती ॥ ५९६ ॥

॥ आयपो--गीति ॥

सोननतविशालकांचन, रलप्नासादभेदपरिवारा ॥ श्रीकृष्णराज-
धानी, जींत न गणना तरंगगजवारा ॥ ९८ ॥ निरुपम विभव
हरीचा, निरखित विप्र प्रवेशला साचा ॥ सौघांतरीं क्रमेण, प्रिय-
तम जां भोजगांनवासाचा ॥ ९९ ॥ आला बंकाजवळी, लंघु-
नियां तो महाल बाराही ॥ तेथे हटाकति यातं, जासी निःशंक कोण
बा राही॥ ३०॥ |

॥ पद ॥८॥

॥ राग शंकराभरण ॥ आदिताळ ||

॥ धाटी-यार म्या वड हारवानीने० ||
कोणरे कंगाल तूं कोठें जासी ठाक ॥ कोणातोहि न पुसोनि
केसा दडदड घांबवासे ठीक ॥ प्र० ॥ आक्ञेवांचोनी आंतिल नप-
भवना ॥ जाउं नेदूं गळीत दंड जाणाने धारे मार्मने धाक | १॥ दि-
स्ती केवळ भ्याडाहे खेडाळ ॥ वाड्यामाजी कारेसी चालतंहीं
नर सता एक | ९ काय रे तुज काम सांग रे तव नाम ॥ कोठन
यत्ती काठ धाम कवणाचा त॑ लक ॥ ३ ॥ मीपण सोडोनी रत
जो हरिभजनीं ॥ रामचंद्र प्रभवर देइल दद्वीन या निःदांक ॥२॥

॥ श्लांक |

॥ सख्रम्घरा ||
श्रीकृष्णाचा ह्मणे तो प्रितम बरवा मित्र मी होय साचा ।
आलो सेदर्शनार्थ स्वकुडहळ कळवं काम हा मानसाचा ॥ नामाचा
मा सुदामा त्वारंत कळउनी शोरिच सन्निधानीं | न्यावे तह्मांच मातें
कळवल्हान मना साधु ऐशा बुधांनीं ॥ ५७ ॥ ही वाणी ऐकतां ते
खदखद अवघे हांसले द्वारपाळ । कोठे संपादिला की, क्लर्णात
मंगडा आमुचा हा कृपाळ || पुण्या तो. पार नाहीं यदुकुलपतिच्य

१९

कृष्ण हा लोकपाळ । वेडा झालाचि नाणा नवल नवल हें काय
याच कपाळ ॥ ५८ ॥

| आयो--गीव ॥

राजाज्ञा ही आहे, कळवावे अचक भस्रागमना ॥। चकल्या
अपराध घडं, प्रभुच्या येइल सय राग मना ॥ ३११ ॥. यास्तब जा-
वाने तदा, वंदुनि साष्टांग कळविती हारेला ॥ ज्याने निजभक्तांचा
पदेपदे सकटाघ पारिहारेला ॥ ई₹ँ२ ॥

पद ॥९€ ॥
| राग ब्याहाग || आदिताल ||
|| धाटो-भजा भक्त वत्सल तो० |
महाराजराज श्रामत जा जा ॥म०॥प्र०॥ आला सदामा ठेला

रिकामा ॥ बकामाजाी ॥ १ ॥ दिप्ते दीनसारेखा हणे आपला
सखा || स्वामा पारसा जी ॥ ९ ॥ गमे उपवासी तो दांत बासी ॥
ब्राहमण ज्ञी जी ॥ ३ ॥ रामचंद्रपरम नाम मखीं सदा ॥ गातो
जञोजी॥ ४॥

॥ श्लाक ॥
॥ मालिनी |
यदुपति परिसे ता स्वीयमित्रादयाला |] परमहारिख झाला अ-
तरीं या दयाळा ॥ अहह विसरला मी बंधु ऐसे वदोनी । अनय
ह्मणुनि गाला लाविले हात दोनी ॥ ५९ ॥
॥ वसंतति> ||
सिहासनावराने देव उडीस टाकी । धांवे तसाचि जन कौतक
हे विलोकी ॥ राधा पुसे तंव पलायनकारणाते । दाटोनियां सकल-
दानवदारणाते ॥ ६० ||
॥ मालिनी ||
मवल नवल कृष्णा काय झाळे पळाया | परळ कवण' आला
सांग तृते वळाया ॥ अशषुनि दहिंदुधाची मांडिली काय चोरी । घ-
रूनि परगृहींच्या वोढिल्या काय पोरी ॥ ६१ ॥ मकर करिवराते

छठ

पातला की गिळाया । करुपाति रिघला कीं दोपदीते छळाया ॥ सु”
टाने जयरथाचे काय घोडे पळाले । चपलतर दिगंती बुळभा
वेगळाले ॥ ६९ |

॥ भायो---गीति ॥

बदला वनितेप्राते तो, भक्तपराधीन लोकपाल हरी ॥ दीनो-
द्वारण रत जे, यद्धृदयीं दाठली ळपाल्हरी ॥ ३२ ॥
पद॒॥१६०॥
॥ राग खमाच ॥ आदिताळ ||
॥ धाटी-आलि में तो अब तो भैरागीन भे० ।!
देव ठेला दयिते दारीं येउनी ॥ ध्र० ॥ पुण्य फळाले पहा प्रिये
आजी ॥ बहादिसां श्रोधरणी ॥ १ ॥ निरखूं ज्याते नयन भुक-
झी | समज तो प्राणघणी ॥ २९ ॥ आगमनाने महानुभावाचे ॥ सु-
दिन हा बी रमणि ॥ ३ ॥ रामचंद्रप्रम॒ सखा जगामाजी ॥ प्रथम
जो पूज्य जनीं ॥ ४ |
॥ भआयाो--गीति ॥
परिसुनि हारिवचनार्ते, सुविस्मिता राधिकादिका रामा ॥ पुसती पुनरापे
याते, अद्वत हें वदसि सदणारामा ॥ ३१४ ॥ त्रिजगनाथा तुजला,
आला कोठोनि देव सांगावा | नेणं तुजविण लोकां, सर्वानी नो
तमादिसां गावा | १५ ॥
॥ श्लोक |
॥ वसंतति० |
पाहें चला सकलही मम देवताते । ऐत्ता वदे विभु तदा वानेता-
जनाते ॥ आला तयांसहित आपण भुपबंका । पाहे उभा दिज-
वारेष्ठ विशिष्ट रंका ॥ ६१२ ॥।
॥ पद ॥ ११ ।।
॥ राग नादनामक्रिया | आदिताल ||
॥ धाटी-काय केलें रे नरजन्मा येउडी.|| काय के० |
दोखेला दारी देवे सदामा ॥ दे ० ध्रु० | मुखीं जयाच्या मुरहर

२९

नामे ॥ सुखी नांदती तदा हीं बरी ॥ १ ॥ श्रीतुळसीमणिमाला
कठी,॥ आणि जपाची साजतां करीं ॥ २९ ॥ त्रितापशोषित कृश
तनु ज्याची नठे दीनता मुखोट्यावरी ॥ ३ ॥ कामपर्तिकर करुणा-
गे ॥ रामचंद्र विभुवरे झडकरी ॥ ४ ॥

॥ शळॉक ॥
॥ वसंततिलका ||
आनंदबाष्पमकरंदझरी प्रवाहे | गोविंदनेत्रकमलाहुनि लोक पाहे॥
पीतांबरे कसुनि माज कपालवाळे । साष्टांग वंदन सुदामपदास
केळे ॥ ६४ ॥ ब्रझादिकां चुकविता प्रभु जो अपार्यी । कृष्णा-
इस्मि हें वदुनि वंदित विप्रपायीं ॥ दोहीं करीं उचळनी ह्विज्ञ माघ-
वाला | वक्षस्थळी कवळिला करूणालवाला ॥ ६५ ॥
॥ गापीगीत ॥
॥ शुदकामदा ||
कवळिली सुखे कृष्णमाउली । निववि ती श्रमा निय साउली ॥
मृदु तनू छतामात सांवळी । हुडकिती जिला तापस्तावळी ॥ ४ ॥
॥ लोक ॥
॥ मालिनी ||
हृदयकमलवासी कृष्ण बाहेर आला | गमत बुधजनाला विप्र हा
देव व्याला. ॥ तंव मुनेवरभाग्या पाहती कोतुकाने | उभयकुशल
वातां एं क काने | ६६ |
| वसंततिलका ||
देवाधिदेव हरि दे कर लाघवातें । दादा असे वदत सत्पथवेभ-
वाते ॥ सोधांतरीं त्वारित नेउनि आदराने । भद्रासनीं बस्तविला क-
मलावराने॥ ६७ ॥
॥ आर्या--गीते ॥
नवरल्लांचे ताटीं, धूतो हारे भूमिदेवपदकमला ॥ देवाधिदेव भावे,
घाली हो सलिल रूकिमिणी कमला ॥ २६॥ अध्याचमनाद्याही, पूजी

र्र

प्रभु आदरोपचारांहीं ॥ घालवि राकज्ञीहस्त, मार्गा श्रमला झणोनि
चारा ही॥ ३७॥

॥ लोक ॥
॥ शार्दूलवि० || ' |
आनेंदे भरला कुचेल फुगला अयंत कष्णादरं । जन्माचे श्रम
सवेही विसरला तात्काल दामोदरें ॥ ज्याचे इत्कमलेक्षणांतुनि सुटे प्रे-
माश्रुधारावळी । झाली मी बहु भाग्यवान हमणतसे चिन्मात ही
पावली ॥ ६८ ॥

॥ पद॒ ॥ १२ ॥
॥ राग कांवोदी ॥ आदिताल ||
॥ धाटी-अरे मी भीष्म जरी श्रीहरी ध० |
झाला धन्य जगी आजि मी तुज निरखोनि हरी ॥ ध० ॥ दीन
दयाला सुरपारेपाला | धननीला विमला श्रीपति शोरो स्वामी म-
रारी संतुष्टला अंतरीं ॥ १ ॥ बहुदिवसांचे तपफल साचें ॥ मज
लाभले यापरी ॥ श्रीवनमाली निपट निमाली मम नयनाति बरी आ०

॥ ९ ॥ अतिशय विभवी रतिपतिजनका || निरुपम सौघधांतरी
रामचंद्र प्रभो राजपदीं महाराक्ञीजनाभीतरी अ० | ३ ॥

॥ श्लोक |

॥ अनुष्टप ॥

नय वैकुठभवना | जयवंदारकावना || जय दुग्धाब्धिद्यायना । जय
राजावलाचना |॥ १ ||
॥ दंडक ||

जयजलरुहनाभ पद्मामखांभोजभंगायमानेक्षणद्वेड्शोभायमानानना-
ब्जप्रभामादितानंगत्दत्पंकजा | वेनतेयध्वजा | अच्यताधोक्षजा | इंखच-
क्रादिशोभा ल्सद्वाहुयूग्मद्रया| अद्रया। चारूपीतांबरालंकतेदीबरस्तामसं-
काशकायप्रभाशोभिता | वासवादिस्तुता । कोटिकंदर्पजालास्विता | योगि-
दृत्पूजिता । शेषशय्यासुखानंदितस्वांतलक्ष्मीतनकल्पवछडीलसदेहवृंदार-
कक्ष्मारुदहा । सर्वसोख्यावह्ा | कोटिमातंडतल्योज्ज्वलत्कौस्तभश्रीवि
भूषावेशषाश्रयागारविस्तारवक्षःस्थला | देयनिनिस्तुला | विधिमुखसुर-

क्र

मस्तकन्यस्तनागेद्ररत्नोज्जलळीकिरीटालिनीराजितांघ्यंबजातप्रभावोसः-
ता ॥त्दृष्टपादानता । मत्स्यकूमोदिदिग्रूपविध्वंसितादियदस्युत्रजा ।
देवकीगभेजानंदकांतायशोदातपाराशिसंलब्धबालस्वभावान्विताहोषली-
लायुता । गोपकांतारता हशकटदनुजपूतनाभंजना । कंससंमर्दना |.
अभिनवदुग्धादिचोयंप्रवीण प्रभो जारचूडामणे भक्तचितामणे वेणगानस्व-
नानंदिताबोषगोगोपगधवरंभादिकस्वर्गवारांगनावारत्दत्पु्करा| गोपिका-
तस्करा । गोकुलानेदसंव्धका | यादवस्तोमसंरक्षका । पांडुसनुप्रिया
चद्वंवशाब्धिचद्रोदया । देव गोवर्धनोद्वारका| द्रारकापालका [रुक्मिणी-
सयभामादिकानायक। | सवेदेवेशयक्षेशनाकेशसंकाशातंद्वेभवानंदितस्वांत-.
पंकेरूहा । दुष्टसन्िम्रहानुम्रहा । अष्टलक्ष्मीश्वरश्रीमहाराज राजाधि-
राज प्रभो कृष्ण विष्णो हरे पाहि मां पाहि मां पाहि मामू ॥ १ ॥
॥ भायोा--गीति॥
सुरसावेभोम तेव्हां, परिसुनि ऐशापरी निजस्तवना ।॥ तापत्रय
तप्तावरि, शिंपित वदला. रृपाप्रशस्त-वना | ३८ ॥
॥ श्होक ॥
॥.मालिनी ||
बहुत दिवस झाले क्षेम तझा कळेना | असति तुज किती रे
लेकरे आढळेना ॥ वसति कवण ठायी' काय संपत्ति आहे | कावे
सकल गड्य| तूं ज्यामुळे हषे लाहे ॥ ६९ ॥ बहुत दिवस केली
त्वां गड्या कां उपेक्षा । मम माने बहु होती दर्बांनाची अपेक्षा ॥ स-
दिन पुरविली त्वां आजि दादा कृपेने । परम मादित झालो धन्य या
वेभवाने ॥ ७० ॥
। आर्या--गीति |
भगवद्वचन परिसतां, थक्कित झाला वसुंधरासुर तो ॥ वदला:
चिंतुनि ऐसे, मित्रप्रेमांत मरहरास रतो ॥ ३७ ॥
॥ श्होक ॥
॥ शादूलवि० || |
देवा नेणसि साच काय पुससी. हे. सर्केलोकेश्वरा । विश्वव्यापक

९४

तं असोनि सखया सर्वज्ञ पद्मावरा ॥ दावाबा तज काय दीप धरणी
कांता जगचक्षुला । आज्ञाधारक मी परंतु कथिता वंत्तांत,सारा
तुला ॥ ७१ ॥ त्वनामामृततृप्त मी यदुपत त्वद्धयानकौतहली ।
त्वत्पादांबजपञनोत्सवसुखी त्वन्मंतञ्रसंख्याबळी ।॥ त्वश्वारिञ्यमनोज्ञ
नाकः'चरही त्वद्वक्तिसंपन्न मी | त्वडुक्तामरराजया तव पदा त्वद्दा-
स्यकामी नमीं | ७२ |
| लग्धरा ||

देवा आलास येथें यदुकुळरमणा सोडुनी गोकुलातं | जेव्हां तेव्हां
च मोही प्रंणशत तप करू चालिली काननांत ।। त्वत्संकल्पें विवाह
श्रितजनशाभदा जाहला दीनबेधा । झालो सामी कटंबी तदपरि
कमलानाथ कारुण्यातिधा | ७३ ॥ भिक्षाने पोषिलें म्यां दीणाने
बहुपरीं बायकोलेकरांते | आरंभापषासनीयां पारेस मरहरा हाक्‍य नोहे
पराते ॥ झाला हा थोर धंदा अनुदिन मजला वाढला फारसाही ।
आतां देन्यन्यया ही असह गमतसे सवथा मी न ताहीं ॥ ७४ ॥

॥ माक्तिकमाला ॥

चिरतरदेन्या भोगुनि कांता | बहुपरि झाळी दःखितचिसा ॥
शिण तुज देवा हे कळवाया | मज वदली जा हे यदुराया ॥ ७५ ॥
बहु दिवसांचा द्शनकामी । झडकरि आलों चिज्ननका मी ॥ अ्रित-
सुरवृक्षा सजनपक्षा । कारे करुणेते तामरसाक्षा | ७६ ॥

॥ पदृ॥ ११ ॥
॥ राग झुझोटी ॥ आंदिताळ ||
॥ घधाटी-युजरगयो गुजरान० ॥
कवण गति मजलागि ॥ कल्याण कृष्णा ॥क० ॥पध्र०॥ कष्ट
सोसु मीं हे किती काथे मला पाते या जगतीं ॥ कमलाक्ष कल्याण
कृष्णा ॥ १ ॥ लोकनाथ सांगूं शिणा तुजविण कोणा स्म्यगणा |
करूणाब्धिकल्पा० ॥ ९॥ अमरसावेभौमा हारे त्वेदितर जोरि कोण.
करी ॥ निजभक्तकल्याण०॥३॥ रामचंद्रबंधी ननीं.मज तज वांचनी
प्राणघण 1 रतदातकल्याण2 | ४ ||

२५

॥ शहोक ॥
॥ मंदाक्रांत |
खाया प्याया प्रियकर असं वस्त्र नेसावयाला | ल्याया पोरें हॅट-
कुनि मला मागती रे दयाळा ॥ पोठासाठीं खटपठ सदां मांडितां
ते भरेना । ऐशाठायीं वद यदुपते काय द्यावे कळेना ॥ ७७ |
वस्त्राभावे सतत छलळना लेकरे कष्टतात । शीताधिक्ये हुडहुड सुटे
घोण ते घालितात ॥ आहे माझं परिस उघडे झापडे फाटके.ते । केवा
डोयीवरि बसल कीं यापरी चित्त भीते | ७८ ॥ दैन्यापेक्षां मरण
बरवे भासते मन्मनाला । इच्छा तूझी प्रबळ कमलावलछभा लोक-
पाळा ॥ देवा आम्हीं कर्राने मनुजीं कोणता यत्न चाळे । प्रारब्धाचे
शिण दिन हरे भोगितां फार गेले ॥ ७९ ॥
॥ आर्या--गीति ॥

ज्ये&ा आणि कनिष्ठा, या दोघीं मज तुज क्रम वरिल्या । याते
.कीं स्हाते, दादा म्हणसी स्मरोने मजवरिल्या ॥ ४० ॥ .दीनद-
याळा माझी, केळी त्वां श्रीपते सुचिर विसर ॥ म्हणसी उपेक्षिले म्यां,
यत्पदरज याचितात सुरविसर || ४१ ॥
॥ श्लोक ॥
|| भुजंगप्रयात ||
सुधासिंघुतीरी क्षुधावंत जसा | जसा कल्पवक्षाश्रयी दोन तैसा ॥
त्वदीयाश्रयी मी शिणे सानुकंपा । करावी कपा श्रीपते माय-
बापा ॥ <० ॥ |
॥ नोट ॥
गमपा मापा मापा मपागमरिसनीनो सग्गरिगामापा | मगरिस रीग
सुपा बापा मापा क्षपाकरधरमित्रा संइतसंतापा || तुजविण कोण
मरो सस्ससा ॥ पाध निसा निस रीगमपा | मपगरिसरिगा मापा 1।
हरे रक्षिता ॥ पाव विभो झषणि देशुभपा ॥ न काधाहे करिगा मापा ॥
पाधा पस्सनिध निधपमपामागारी सा ॥ रीगामागरि | १॥
पादा प्रणमिन वरगुणपारावारा ये ॥ विश्रामाश्रित ॥ १ ॥

९

॥ दिंडी

वढुनि ऐसा तो मोन धरुनि राहे । काय बोले श्रीकृष्ण, असा
पाहे ॥ तदा बोले यया देव अगा दादा । काय चिंता तं पावसी
प्रमोदा ॥ ५ ॥| बरे वहिनीने पाठविले काय । आणिले त्वां जे प्रिया
होय देय ॥ तया पस्रोनी हात देव मागे | तदा लाजूं तो विप्र फार
लाग ॥ ६ ॥ राजराजाला तुला माघवाला | काय देऊ बा बापडा
कृपाळा ॥ असे बोळोनोी विप्र मनीं खाचे । पथकर द्याया ते करीं
कृष्णजीचे ॥ ७ ॥

॥ श्लोक ॥

|| इंद्रवज्ञा ||
दादा न येसी सहत्ता रिकामा । भेटावया तं मजला सदामा |
व्बां आणिले ते अपरूप कांहीं । काखे दिसे दे निनहस्तकांही ॥८ १॥

॥ मालिनी ||
वदुने यदुवराने यापरी तत्कराने । एथक परमहषषे घेतले आद
राने ॥.भरुनि मुठ फकेतं देउनी देव खातां | मटमठ मिटक्या दे
छाक सारं पाहता ॥ ८२. ॥
॥ भार्या---गीति ॥
खातां मुठभर पोहे, अपी सिंहातनाधिपत्यातं ।॥ भावी परम
पदाते, स्वमनीं श्रीहरि महीसुरा याते ॥ ४२९ ॥ ( एथे प्रथम पदी
चरण तिसरा || मुठभर.पोहे ॥ मु० ॥ म्हणून नामसंकीर्तन केलें
पाहिजे )॥ भरिळी हरिने दुसरी, मृष्टि तदा रुक्मिणी धंरी तीतं ॥
वदली आदरिलळे कां, आजि विभो या अपूवरीतीतं ॥ ४३॥
| गोपीगीत |
॥ शुडककामदा ||
सकल हीं तुझां काय नायका | एथक हे विभो सौख्यदायका ॥
'रूचिर ज्ञ गमे ते परियेप्रती । नचि दयानिघे काय आर्पिती ॥ ५ ||
॥ श्होक ॥
॥ शादूलवि० ||
ऐसी बोळुनि रुक्मिणी एथुक ते घेवोनि अय्ादरें | बेगें आपण

२७

खाय वांटुनि तदा राधादिकांतं करें ॥ खाती सर्व महस्मिर्यॅकरुनियां
ते गोड वाठे जना । श्रीश्रीकांतकराब्जयोग घडल्या ज॑ लोष्ट काँ
साजना ॥ ८३ ॥ तेव्हां श्रीहारे बोलिला उाशेर का व्हावा वया
भोजना । येतां तं शिणलास केवळ पथीं दादा जगत्सज्जना ॥ आतां

ऊठ झणानि हात धरुनी विप्रास अंतःपुरीं । नेवोनी कनकासनीं
बसावेले सप्रेम नानापरी ॥ ८४ ॥

॥ आयो--गीति |

वसुदेवनंदनाने, नाहविला चंदनादितेलाने ॥ तो विप्र प्रेमाने
निमल एऐंशा सुखोण्णततलिलाने || ४४ ॥ नवरत्नभूषणांहीं, कारेतो
शृंगार दिव्यवतनांहीं || तो भक्तवत्सल रमाकांत कुचेला उणें नसे
कांहीं ॥ ४५ ॥

॥ पदृ॥ १४॥
1] घाटी-कमलनुयन घनश्याम त०||

मदनजनक शिणगार करी हो ॥ध्रु०॥ निजकरकमलळे द्विजवर
धरूनी ॥ गञवरदायक प्रेमभरे हो ॥ १॥ भरजरीऐशा पीतपटाते ॥
नेसउनी हारे पांघरवी हो 1! ९ ॥ लेववि कडक्या कंठ्या पदके ।॥
ताड चागट आणि मद्या हा ॥ ३ ।॥ रामचद्र प्रभ केसरी गंध ।
मृगमदातिटकाहे लावितसे हो | ४ ॥

॥ श्लोक ॥
॥ खग्धरा ||

रत्नाच्या ताठवाव्या कनकरचितसीं थोर पानं ठशांची । सोधीं
या मांडिती हो मणिखचित असे पाट डोणे तसेची ॥ य़ा पंक्ती-
माजि देव द्विजताहेत बते वांछिती सवे भोज्या । वाहे हो वास याचा
घमघुमित मिळे काय तो देवराजञा | ८५ ॥ चटण्या कोशिबिरींचे
जिनस रुचिरसे मोजवेनांत कांहो | शाकांचेही तसेची विधीवध
भवनीं यांस ता साम्य नाही ॥ ठेचे नानाविधांचे सरसतर कदी

२८

सांडगेपापडांसीं | बोडे द्राक्षीदद्यांची मधुरस मवडे वांछिती आदरेसीं
॥ ८६ ॥
|| भुजंगंप्रयात ||
__ मऊमाकळ शुन्रस दिव्य अन । बरे वांटिती तूपं वाव्या भरून
॥ तदा रुक्मिणी देत आपोशानातें । स्वहस्ते तया आणि हतस्तो-
दकांतं ॥ ८७ ॥
॥ दिंडी ॥
देव उपचारां करी सुदाम्याला । गड्या तुजलागी उशिर फार
झाला ॥ त्वरा नाहीं रे सुखे सावकाश । जेव संकोचा करूं नको
लेश ॥<८॥

॥ आयो---गीति ॥

चित्रानभेद बहु ते, वाढावे ते आदरं वदोन सती ॥ तकड्यांच
ही तेसे, तितुके स्वगातही कदा नसती ॥ ४६ ॥ मांडे फेण्या
ळ्या, सोमासे गुळवऱ्या असे तकडे ॥ लाडाचे जिनस तसे, वा-
ति किति हणाने खावती तिकडे ॥ ४७ ॥ वाढा वाढा ह्मणतां,
रे वरिवरि वाढिती यथेष्ट तदा ॥ वाहाते घतद्ग्धनद्या, विप्र हणे
पुरे पुरे हितदा ॥ ४८ ।।
॥ झहाक |
*|| भुजंगप्र ।|
खिरी वाढिल्या हो रवार्सेबयांच्या । भरी रुक्मिणी पर्ण वाठ्या
दद्यांच्या ॥ [देली तक्रही शकेरा पानकाते | तथा शेष्टी. उत्तरा-
पोडानाते ॥ << ॥
॥ आर्या--गीति ॥

हारेपरिचारक लोके, तुदाम उष्णोदकेचि आंचविला ॥ ज्यान
तपोधनाचा, व्रज तनुकोशांत सतत सांचविला ॥| ४९ || भोजनतप्त-
हिजसह, आचमनाते करोनि कमलेड ॥ बसल्यावारे वदला हिज
देवा नुरलाचि दोनतालेह ॥ ५० ॥

२९

॥ पद॥१५॥

॥ राग शिंझ्कोटी || ताळंबिळ्ंदी ||

॥| धाटी-नदिकिनार नदिकिनार० ||
सुदिन आजि सुदिन आजि ॥ हरे सुरेशा ॥प्र०॥ त्वदितर
विश्राम घडे त्रिभुवनांत केसा ॥ मदितहृदय होय फार मनिमानस
हता ॥ १ ॥ संदशंनलाभ मला सारसाक्ष झाला || संदरांग शिण
हरला सर्वे हृषीकेशा |॥। २९ ।। भाग्योदय हाचि भला . भव्यचरंण-
कमला || भोगिशयन. अतिविमला पारेतभक्ताशा ॥ ३ ॥ रामचंद्र-
गीतचरित राजरतलवेषा ॥ कामजनक कलषापह करुणामतकोशा |॥४॥

॥ भाय!---गीति ||

(4

सादर हारेने दिधली, चादर कर्परवीटिकेसहित ॥ मग कथिले
वाल्याचे, उभयांचे हो स्मरानेयां चारेत | ५१ ।॥ सांदीपनापेसत्तम,
गुरुकुलवासांत धाडिले विपिना ॥ गुरुपलीने आहां, आणाया
इंधनांस निजतदना ॥५२॥ केला इंधनसंम्रह, दोघांनीं या फिरोनियां
'रानीं ॥ झाली तांजहि चुकली, वाठ अल्या घेरिळे वनचरांनीं ॥५३॥
॥ श्लोक ॥
॥ शादूलवि० ||
आला पाउस थोरसा गडगडी आभाळ कीं फाटले । गाढांथें
भरल्या दिशा न कळती पाणी वनीं दाटलं ॥ कांठे दाट बळे पदास

७ 3. 39 ७. क

रुतती वाहोने येवोनियां | वाटा ता समजचनांत शिणला अयंत
घाकांनयां | ८९ ॥

| मालिनी ||

जडगिर बहु झालीं इंधने मस्तकात । भिजुनि घनरसानं कंप
आला तनूस ॥ हृदय घडधडी त सिंहशादूलनादे । न सुचत तंव
आह्मां यत्न टब्धप्रमाद ॥ ९० ||

॥ दिंडी ॥
घरीं अमुची ते फार करी चिंता । गुरुवराची ते भीत मनो

३१०

कांता || सख्या आल्यावारि घरा देशिकांनीं ॥ पडे अमचे हे वृत्त
ठीक कानी | ९ ॥ निघाले ते गरु शिष्य सहित राणीं ॥ हड
किती आह्मां बहुत चुकुर रानीं ॥। नांव घेवोनी थोर हाक देती |
दिवे घेवोनी दोन चार हातीं ॥.१०॥

॥ श्लोक |
॥ मालिनी ||
परेसुंने तंव आह्लीं हाक दूरोने यांची । निरखुनि करदीपा
ं

ळे
€

घांवलो रे तसेची ॥ सदय गुरू अह्मांते देखतां . ह्षुनीयां । कवर्ळुनि
करयुग्मे ने घरा आ]पुलीया ॥ ९१ ॥

॥ पद॒॥१६॥
|| राग आनंदभेरवी || आदिताळ |!
॥ घाटी-फार छळितो सुमशरम«० ॥
काय वदवे श्रीगुरकरूणा करिन तया नमना ॥ प० ॥ होय तोचि
मज हितकर भुवनी ॥ सोयरा सख्या सुखकर ञिवळग | अ० |
वळ थोर मने जयाने ॥ केले धन्य जिणे देव तोचि वसदेव देवकी"
हे बचन खरं ॥ हे प्रिम अह ॥ १ ॥ जाड्यतमीं बह दिणतां
पहातां कळवळनी दाता सत्पथ दावी ॥ संविन्मय नो दीप लाउनी
दीन जनाप्रात ॥ ९॥ या मज या. विमल दयाळे | प्राणदान
दिघले ॥ मन्मन तनु हे मंदिर याचे ॥ रामचंद्र विभ राजसुखाब्जे ॥३॥
॥ आया--गीति ॥
ञननीजञनककरीं मग, आहां बो्षान गुरु घरा जाय | वत्तांत
शिशुपणाचा, सख्या तुला स्मरण हा असे काय ॥ ५४ ॥ वत्त
स्मरण असे हॅ, आशणिकही एक ठाउके मजला ॥ ध्यानीं तझ्या
'नते तरि, रुष्णा सांगेन ऐक रे तुजला ॥ ५५ |
॥ स्लॉक ।।
॥ इंद्रवंशा ||
केचा तुला श्रीगुरु तो जगहुरो । तवन्मान्यतेने भवसागरा तरो ॥
कोठे कृपा त्वद्धूदयाविना वसत । त्रह्मादिवंद्या तुजवंद्य तो नसे ॥९९॥

३

॥ इंद्रव्ञा ||
ध्याता तुला धन्य जगांत होती । तते करू धन्य न सज्ञ चिंती ॥
माता पिता कोण तुझे स्वभचे । देवाधिदेवा .तुज देव कॅच ॥ ९३ ॥
॥| भुजंगप्र |. |
तुला चिद्धना जाड्यं केंचे कळेना । जगज्जोवना कोण दे प्राण-
दाना ॥ हरे हे तुझे खेळ नानापरींचे । मळा ठाउके नेटके होय
साच ॥ ९४ |
॥ मालिनी ||
गुरूवरकुलवार्सा श्रोहरे वेदवंद्या । म्रहण कररानि सारी तन्मखें
ब्रह्मविद्या ॥ मग झडकरि द्याया दक्षिणा- लोकमान्या । स्वगुरूस
पुत्षिला हा काम याचा वदान्या | ९५ ॥

॥ शादूलवि? |
बोले साधु तदा हरे यदुपते हे दानवध्वंसका | माझा पुत्र धघ-
रोनि शंखदनुने नेला जगत्पालळका ॥ तो पापी वत्ततो सदा अभ-
यदा देवा समुद्री निक । याते जिकूनि पुत्र आणुनि मला द्यावा
तुवां कांतुके ॥ €६ ॥
॥| दंडकवृत्त ।।
दितिसुतहृतपुञ्न आणाने दे दक्षिणा यापरी मागतां श्रीगरूनीं
तुला ॥ मर्थान दनुजसूनु दाना दिल त्वां तया हे दयासागरा श्री
वरा निस्तुला | ९७ ॥
, || अरजगप्रठ || |
सुता देखतां अश्रुततंपूर्णनेत्रे । मुदीलिंगेलें तापते या पावेत्रें ॥
सदारे तुळा पूर्ण आशौवेदोनी । मका घे मखीं लाउनी हात
दाना ॥ €८ ॥
॥ पद॒॥ १७॥
||. धाटी-झळत राधासंग गिरिधर झल ।।
- काय न करित्ती सांग कृष्णा, का० ॥ शु ॥ नेणाते विधि

१९

वासव तव महिमा, करणी देखने दंग ॥ कृष्णा ॥ १ ॥ देवा
तुझ्या मना मानल्या, क्षणामाजि भवभंग ॥ र० | ९ ॥सृ्टि-
स्थिलिलयकर्ता तृंची, अघाटेत घटविसि चांग ॥ ० ॥ ३.॥
तव पदकमलीं सदैव झाला, रामचंद्र कवि भंग॥क० ॥ ४ |

॥ श्लॉक |
| वसंतति० ||

*_

देवा तुझी परम अद्धुत होय लीला | सीमा नसे निरखितां भुव-
नांत जीला ॥ वाचामगोचर अशा विषया वदावे । कोणे किती ह्-
णुनियां हृदयी धरावे ॥ ९९ ॥
॥ खग्धरा ||
ज्या क च्य र €>. €._ €..__ "७ शश ७ ० क
बाल्याचे खेळ सारे स्मरांने कारिति ते सौख्यसंछाप दोघे |
अन्योन्याते तयांच्या निरखूनि जन तें फारशा विस्मया घे ॥ एवंरीया

रळ
कच €>_

द्विज श्रीहॉारेसहित सुखे लोटिली रात्र सारी । प्रातःकाळी उठोनी
२

हणत मज विभो दे नियोगा मरारी ॥ १०० |
|| भरजंगप्रर ॥।

घरीं बायको लंकरं कष्टताती । नसे मी तरी तेथ ते काय खाती ॥
तुझ्या दर्शने धन्य झालो दयाळा । बऱ्या पावलो सर्वे सौख्यो-
दयाला | १०१ ॥
॥| अभिनवतामरस ||

बहुदिवसांवरि भेट दिली त्वां | परतसि कां सखया झणि आतां |
मजजवळी वस निश्वलचित्ते । ददिन दे तरि सोख्यमनाते ॥१०२॥
परिसुनि यापरि विप्र हणे रे । पुनरपि येइन शौप्र मुरारे ।।
तव पददशेन घेईन शोर । मज झणिअद्य नियोगचि दे रे ॥१०३॥

॥ तोटक ॥
दिधली तरि जाय नियोग तला | पस रुक्मिणिला हारि हें वद-

ला ॥ मग तो द्विज तोप्रति हे विनवी । वदलीन तिने तंव गोष्ट
नवी ॥ १०४ ||

ररे

॥। भुजंगप्रळ ||
महुराज्ञि तूं तो रमा सवेसुज्ञा । करोनी कपा दे मळा शोौधर
आज्ञा | असे प्रार्थुनी पावला तानियोगा । पुन्हा कृष्णजीला पुसे
विप्र कांगा॥ १०९॥
॥ द्रुतवि० |
. हरि ह्मणे पुनरागमनत्वरा | कारे . नको विसरू मज भूसुरा ॥
कळविजे नमना वहिनीप्रति । तव मुलां मदन॒म्रह सन्मति ॥१०६॥
॥ वसंतति०, ॥
वाटेंत चोर फिरती करिती अपाया । प्राणास
सर्वे न्याया | याकारणे वसनभषणसंचयातं ।
निजवाससाते ॥ १०७ |
॥ आर्या--गीति ॥
झाला थ॒क्तित भूतुर, पारेसाने ऐशा रमेझवचनातं ॥ चिंताकुल
तों तेव्हां, उतरवि मणिभूषणा हि वसनातं ॥ ५६ ॥ नेसुनि अपुली
चिंधी, वंदी ७ भगवत्पदांबुज द्विज तो ॥ ठेउनि सर्वाभरणे, वस्तनं
कृष्णापुढे हणे येतो ॥ ५७ ॥
॥ श्लोक ॥
1] वशस्थ |)
बरें गड्या यापारे देव बोलिला | त्वरे सुदामा परतोनि चालि-
ला || मनीं ह्मणे श्रीहरिनेचि वंच्िळे | दिळ॑ परी सर्वे हिरोनि
घेतलें ॥ १०८ ॥

४

ही निरखुनी धन
येथींच ठेडाने घरी

॥ इंद्रवज्ञा ॥
येथे रमानायक विश्वकर्मा | पाचारुूनी सत्वरि मित्रशमा ॥ निमीं
वसे. कीं जिकडे सुदामा । श्रीह्वारकातुल्य पुरी पसुरामा ॥ १०९ ॥
॥ पद॒॥ १८॥
॥ राग वेगवाहिंनी | आदिताळ ||
1 घधाटी-चद्गगनाती बल्कुमि रामा ||

काय वदान्य कृष्ण दयानिधि ॥ तोयजञनाभ तो जलदाभ.॥प०॥

१४

कांचननगरीं कल्पुनीवरी दौनकुचेला दिधला श्रीहारे ॥ अ०॥
जर्गि न दिसे हो ज्यासम अन्य सहज करी जो सामान्य मन्य ||
कामितपृते गजनुतकीति रामचंद्रप्रभ॒ राजन्य धन्य ॥। १॥ ( येथे
प्रथम पदा चरण पहिला ॥ हारे सुखदाता हरि दुरिताते ॥ हणून
नामसंकीतन केलें पाहिजे ॥ )

॥ श्लोक ॥

॥ शिखरिणी ||

कुचेलाने जातां प्रथमं निस्खूं ताक्ष्यंगमना | कळे याच्या हषे

पाथेक दिण कांहींच न मना । पुन्हा गांवां येतां. परत परम श्रांत
थकला | विषादाते मानी द्विज कुमतिने जञवि ठकला ॥ ११० ॥
झणे चित्तीं आहा मज यदुवराने ठकविले | यजावी आझ्या या मम
विहितधमी शिकविले || वथा खालीं झालो वचन वमितेचं पारेसनी ॥

सुखा हाता मागे अचलमति काम्या निरसनी ॥ १११ ॥

॥ पद ॥ १९ ॥
॥ राग यमुनाकल्याणी || ताळ बिढ़्ंदी ||
॥ धाटी-अहहा नेवजाने ।॥ प्र |
पहा हा काय झाले ॥ प्र० | मंगळकर अत्यदार माधव मज

भेटुनी हिन जाय कां देन्य देन्य देन्य ॥ १ ॥ ठाउक मजलारगि
फार ठक यदुपति जार चोर न सोडिली भ्रांत भ्रांत भरांत | २॥
जाणत अपमान बहुत जोडितसे. घिग्जगांत निलाजिरा काम काम
काम ॥ ३ ॥ कमेभांग अपरिहाये कळत करूनियां अकाये दुखा-
वला राम राम राम ॥ ४ ॥

री

॥ कोक ॥
॥ वसंततिलका || |
आश तुला पारेस कांहिंच लाज नाहीं | त॑ गाढवी ह्मणावेसी
नयविजनांहीं ॥ त्वत्तन्यही करविसी भजल्या जनाते । सोडी मला
झणि करी न समीप नाते | ११९ ॥ आशे तुला नमन मी कारि-
तो कराने. । आले मला सख परे तव आदराने ॥ आतां कृपा क-

२५

रूनि थोर मने त्वरा ही । जञायी सुखी खल्मनोविपिनांत राही ॥११३॥
आधींच्ञ म्यां सकल हा सुविचार केला । तो मानळा न सहसा मम
नायिकेला ॥ योषाजनास बहु बाधित संपदाशा । या नायकावरि
झुगारिति मोहपाझा ।। १ १४ ॥ वेडे क्षणांत कारेती निजनायकाला |
थोडे तरी नुमजतां श्रम देशकाला ॥ ते सर्वही समजतं अमुच्या
मनाला । पुं्से कसे निरसवे वानेताजनाला ॥ ११५९ ॥
॥ पद॒ ॥२०॥
॥ राग शंकराभरण || छापताळ ||
॥ धाटी-येन्हेळलिहेंडतिकूडे ||

कांतेप्रति काय वदावे ॥ प०॥ आतां कसत सदनाप्रति जावें
॥ अ०-.॥ पर्‌ममुद मज निरखुनीं मुलगे ॥ कर पसरिति यां काय
द्यावे | १॥ सरत्तिजनाभे सुख दिधलं ते ॥ सवमती दिसल्यासम सम-
जावे ॥२९॥ सोडूनि लज्जा. सर्वजनाला ॥ तोड क्स म्यां दावावें ॥३॥
रामचद्रपरभुराजळृतांचे ।। विस्मय केसे वितरावे | ४ ॥

॥ लॉक |
॥ वसंततिलका ||

ऐशापरी कारेत चिंतन विप्र चाळे | याला पम्हा डाकन उत्तम
फार झाळे ॥ पाहोनि लया अतिउदास मनांत वानी । हे कातयास
. दिपले फल काय यांनीं ॥ ११६॥

॥ मालिनी ||

शकुन बहुत झाले हारकेलागि जातां । अशन सरस तेणं लाभले
ही पहातां ॥ पुनरपि मज होती हेतु यांचा कळेना | स्वपरसदनि
तेसे जेवणे तो. मिळेना ॥ ११७॥ |

॥ आया--गीति |

ऐसे चिंतित जातां, पाहे नवरत्नखचित गोपर ते ॥ गमले के-
लातताचे, वेकंठाचोच कायसे पुर ते ॥ ५८ ॥ मानी मनांत चकळी
बाट पहा मांडला महा खेव ॥ आलो पुन्हा फिराने मी, हरिनगराला
झणे धरादेव ॥ ५९ ॥

रष

॥ श्लोक ॥
|| भुजंगप्रयात ||
खरी द्वारका ही गमे निश्चयाने । फिरावे पुन्हा शीभ्र आतांचि
माने ॥ पुरे एकदां पावळी ते अवज्ञा | न माने पुन्हा गुंतणे हे
नयक्ञा | ११८ ॥ पहा चालिली आजि तो व्यर्थे वाट | क्रमावी
पुन्हा म्या कसी ही अचाट ॥ धनाचे भ्रमी घातिले कष्टकाले |
हरे कष्ण- स्या काय रे पाप केले ॥ ११९ ॥

७ ४७ ४8४

॥ गोपीगांत ॥
॥ शुद्रकामदा ।।
करित तो असी विप्र चिंतना | परम भासली पादबेदना ॥ झ
एनि बेसला श्रांत या वनीं । क्षण विसंबलळा तो तपोधनी ॥ ६ ॥

निर्राखल्या जशा द्वारकावनीं । तरुूलता तझा भासती मनीं || वि-
हिरहो नद्या ते सरोवर । विहगजातिही पादपांवर ॥ ७ ॥
॥ श्लोक ॥
॥ शिखरिणो ।|
सुदाम्याचे मंत्री हुडकित निघाळे झणि तदा | धण्याते घेवोनी
सकल एतना वाद्यबिरदा ॥ हिले भाले स्वाऱ्या सहित मग उद्यान
विपिनी ॥ कुचेलाते येतां निरखिति गमे अडूत मनीं ॥ १२० ॥
॥ शादुंलवि० ||
ठेले येडाने ते समम्र विनय सामोर ते भसरा | साष्टांग प्रणिपात

घालुनि पदी जोडोनि शीर्षा करा ॥ तुल्लीं कोण असं तयांस पुसिले
विप्ने महातापसे । स्वामी दास असो स्वकोय हणती हा बोलिला
ते कसे ॥ १९२१ ॥
| ॥ दिंडी ॥

मल! केशै रे दास दारिद्रास । करूनि चेरे कां लावितसां त्रास ॥
असे पारेसोनी बोळ सुदाम्याचे । सचिव भ्याळे हो फार ते मनाचे

॥११॥

२७

॥ ब्लॉक ॥
॥ भुजंगप्रयात ||
महाराज जी आपुल्या कृष्णजींनीं । पुरी निर्मिली विश्वकर्म्याक-
डोनी ॥ दिली द्वारकेसारिखी आपणाला । असे निश्चये स्वणेरत्नान-
कूला | १२२ ॥
॥ वसंततिलका |
आहझीं विभो सचिव ही चत्रंग सेना । खामीविना सनगरांत
उगे बसूंना ॥ आलो ययास्तव झणी निजसनिघाना । येई विभो
सुखविज्ञे स्वपुरा प्रधाना ॥ १२३ ॥
॥ मालिनी ।।
वि क.
'विनवुनि सचिवांनी यापरी या घण्याला ॥ नपवरवसनांही तै
अलंकार केला || कटकमकटमक्ताहारवारादिकांहीं । प्रथमहरिकृता
या भासना भेद कांहीं ॥ १२९४ ॥
॥ शादूलवि० |
यांजी विप्र मना तदा प्रथम तो कृष्णे अलंकारुनी | नानारत्नविभ-
षणे मग मला वेडोचे केलें जर्नी ॥ आहे केवळ जै असय हारेचे
ठाया जगनायकां ॥ आतां हे शिणगार फार करिती आले पुन्हा
काय कां ॥ १२५९ ॥
॥ इंद्रवज्ञा || |
यावें महाराज ह्मणोनि याते ॥| दोहींकडेही करलाघवातं ॥ देवो-

क

नियां ते शिबिकेंत हात ॥ हळूहळू बरैसविति द्विजाते | १२६॥
॥ आर्या--गीति ॥
मग जञयजयशाब्दांहीं, स्तवित मुखं भाट गर्जती तारे ॥ सारी
सुदामजोची, निघतां तो हणत पाहे कंसारे ॥ ६० ॥
पदृ॥२१॥
॥ राग धनासरो ॥ ताळ बिह्ंदी |
श्रीपतिसख येत विप्र सपरिवार नगरा श्रीप० ॥ भ्र ॥ होत

३८

विविध वाद्यगजर घालुनियां घेरा ॥ घेडाने रथकुंजराश्व पादचार.
वारा ॥ १ ॥ ध्वजपताक सूर्य चंद्र तोरणादिनिकरा ॥ धर्टीन पुढे
धांवतसते सेनिकजनधारा ॥ ९ ।॥ वारिताति. चामरादे ठोकिती न-
गारा ॥ स्तवित मुखे सरस रामचंद्रविभ्‌ उदारा ॥ ३ ॥

॥ भरार्या--गीति॥

येतां सुदाम पाहे, पुररचनेच्या समस्त चातुर्या ॥ मागत होता
गे, अ्थोते जो रमेश्वरा तर्या ॥ ६१ ॥ प्राकारगोप्रातं, जों
निरखो विप्र भासले याला ॥ ही द्वारकाच गमते, हुडकावा मार्ग
म्यां पळायाला ॥ ६२९ ॥ सालद्वारीं शिरतां, खारी बहु तोफ वा-
जळे वरते ॥ चिंती द्विज म्यां आतां, काय पळाल्या बळी न आव-
रते ॥ ६३ ॥
॥ दिंडी ॥
"५ राजवीथी त्या फार शोभताती ॥ ह्वारकेच्या या असते भासताती |
' हणे मज तो हारे कात्तयात नेतो ॥ पळाल्याही म्यां देव सोडिना
तो॥ १२॥
॥ श्लोक |
॥ मालिनी ॥

जयजयजयदाब्दे यास अंतःप्रास । झडकरि सचिवांनी आणिलें
भुसूरास ॥ मग उतरविती या दिव्य आंदोलिकेतं । स्तवाने मनिवराही
देउनीयां करांत | १२७ ॥ |

॥ शार्दलविक्रोडित ||

आली भूसुरकामिनी निजकरीं घेवोनियां आरती । वोवाळं पाते
लार्गि ते विलसलळी अत्यंत जेसी रति ॥ ल्याली कांचनरत्नभषण-
गणा दिव्यांबरा सुंदरी । तीत देखानि विप्र तो ह्णतसे हो कोण
हे अंतरीं ॥ १२८ ॥ बोवाळोनि पतिप्रती ह्षणतसे जाणोन याचे
मना । कांता काय निञाप्रिया विसरलां येतां फला कामना । ऐसें अप्र-
तिमेय वेभव तुझ्यां श्रीकष्णना्थ दिलें । बाल्याचा अपुला सखा

ह्णवनी प्रेमाचे उद्घारेळे ॥ १२९॥

२१९

॥ पद॒ २९ ||
| राग तोडी ॥ आदिताठ ||
॥ धाटी-केरळराजकृतींत || साधु तदा निज भामिनी ॥
सावध व्हा मम वभा ॥ सदय सुरेखरतनिभा साव?
॥ ध्रु० ॥ तावकीच मी दयिता समजा ॥ या वचना बरवे भजा ॥१॥
लेकरे खरी आपुलींच पहा ॥ लगबग योति मुदें महा ॥ २९॥ सौघ
ताजतो आपुली सभा ॥ कांचनरत्नमहत्मभा ॥ २ ॥ रामचंद्र विभ॒
करुणाघुलभा ॥ वरानृपासन भाग्यभा ॥ ४ ॥

॥ आर्या--गीति॥

परिसुनि कांतावचना, झाला तो विप्र सावधानमना ॥ समजनि
हरिची करुणा, स्मरोनि तचरण, करितसे नमना ॥ ६४ ॥ पश्चा-
त्ताप केवळ, झळंबला विप्र तो मनामाजी | वाचे वदत सुभावे, मुरहरहरि
वष्णु कृष्ण नाना जी ॥६५॥ संपादिला हणे तो, अन्याय इंश्वरापराधा
मी ॥ दूषण करोनि अहहा, काय असे विभव माझिया धामी ॥६६॥

॥ शलोक ॥
॥ भुजंगप्रयात ।
अनंतापराधी असें मी दयाळा । क्षमाळे तुवां श्रीपते लोकपाळा ॥
हरे तृंचि रे भक्तकल्याणकती ।) तवां आपिळें भाग्य तापत्रयाती
॥ १३० ॥ न जाणे तुझ्या मी शरण्या पदान्या । कृपावीक्षणें पाहि
देवा वदान्या ॥ तुवां आपिळें सर्व साम्राज्य मार्त । अरे श्रीपते श्रीहरे
अक्षमात ॥ १३१ ॥
॥पद॥२९२॥
|| राग मध्यमावती | आदिताळ ||
काय कृपाळ हरि कमलापाते का० ॥ परु० ॥ श्रीयदुराय श्रित
जनस्तदय ।| तोयदकाय तो दनुजारि ॥ १ ॥ मकरमखाहनी मतंग<
ज पाही ॥ चकवि करांही सहण शोरि ।॥ २॥ वृष्टींत मंदर उचल-
नि सुंदर || रक्षी मुरहर गोधन भारी | ३ ॥ त्राह्षण दीन बैसबिला
झाणि ॥ रामचद्रप्रम राजपदावरी ॥ ४ ॥

९2०

॥ लोक ।
॥ इंद्रवज्ञा |
गालावरी ताड़ाने घेत हस्ते । मागे क्षमा क्ष्मासुर भोतचित्तं ॥
स्थापोनियां हृद्ववर्नांत कृष्णा । पूजी सदा पूरितलोकतृष्णा ॥२२॥
॥ शिखरिणी ॥
पिता माता हाणी सुद्दद बहुधा दूष्य वदती | प्रिया हाते प्रेमे
कवाळिति मनि ध्यान करेती ॥ प्रणामाते भावें प्रणत करिती प्जिति

९

जयां । तंयां सर्वा हषे सुरातिलक दे कृष्ण अभया | १३३ ॥
|| वसंतति० |
श्रीमत्सुदाम नप तो सचिवादिकांनी । सिंहासनी बसताविला मग
सेवकांनी | सानंद नांदत सुखे करि राज्यभारा । जो लाजवी स्व-
विभवातिहाये कुबेरा | १२४ ॥
॥ आर्या--गीति ॥
अंत प्रेमाने, दाशरथीसाच तो प्रजा पाळी ॥ निरखनि नीति
जयाची, धरिली ल्ञञा मनांत भपाळीं ॥ ६७ ॥ जिकडे कृष्णप्रेमा
नतंन तिकडे सदेव करिते मा ॥ झाला पहा सुदामा, परिवतुनियां
कुचेल निञनामा | ६८ |
पद॥२४॥
॥। राग बिभास || आदिताल ||
भाग्यप्रभाकरोदय झाला ॥ प्रु० ॥ भार्यासुतादिकमखकमला ॥
ल कला नटली कमला || १ ॥ देन्यदिवांधवंद पळाला ।॥
दुःखांधकार मावळला ॥ २ ॥ चिंताचोरनिवह दडाला ॥ सखच-
क्रवार नांदतसं भला ॥ २ ॥ रामचद्र प्रभप्रसादे ॥ मांडला कामप-
वतचा विविध सोहळा ॥ ४ ॥ |
॥ श्होक ॥
॥। शादलविक्रीडित ||
ऐसी हो काथेली बरी हरिकथा व्यासात्मजांनीं पुरा । ती ऐको

४१
नि परिक्षितिक्षितिवरा आनंद झाला बरा ॥ ध्यानी सुंदर कृष्णमूति
धरुनी, जोडोने दोही करां ॥ बंदी भूपति शुद्धभाव धरुनी योगी-
श्वरा श्रोधरा ॥ ११५ ॥
॥ वंशस्थ ||

सुदामभाग्योदय यांत वाणेला | हझणोनि अन्वर्थक सिद्ध जाहला ॥
रचोने हा म्रेथ सुदें समपिला ॥ सभक्ति कुष्णापेणबाद्धिने
भला ॥ १२३६ ॥

॥ शादूलविक्रीडित ||

श्रीम्ठागवता सुदामचरिता कणामृता तत्वता । भावे जे लिहिती
मुदि पठती आनंदती ऐकतां ॥ स्वप्तीही सहसा तयांस न घडे
दारिद्यवाधा जनीं । सवोभीष्टाहे रामचंद्र विभु तो देतो मनीं हर्षुनी
॥ ११७ ॥ प्रथम पद हणून नामसंकोर्तन करगे || ॥

॥ श्रीमत्सुदामभाग्योदयः संपूर्ण! ॥